Büryanın tadını en iyi şekilde çıkarmak isteyenler, yanına doğru yemekleri seçmeye özen göstermelidirler. Büryan ile en iyi uyum yakalayan yemekler arasında et yemekleri, mezeler, salatalar ve tatlılar yer almaktadır. Büryan çoğunlukla et yemekleriyle tüketildiği için, tercih edilen yan yemeklerin de et ağırlıklı olması önerilmektedir. Et tabağı olarak kuzu şiş, pirzola, döner, ayran aşı gibi damak tadına uygun et yemekleri tercih edilebilir. Büryanın yanında sunulan meze veya salata çeşitleri arasında turşu, domates, soğan, acılı soslar gibi baharatlı yiyecekler tercih edilebilir. Tatlı olarak ise muhallebi, sütlaç, sütlü nuriye gibi sütlü tatlılar yanında servis edilebilir.
Büryan Nedir?
Büryan, özellikle Adana, Osmaniye, Gaziantep gibi Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde yapılan bir yemektir. Dana veya kuzu etinden yapılan Büryan, özel fırınlarda pişirilir. Fırınlanmış et, incecik, kıtır kıtır bir kabukla kaplanır. Bu kabuk, Büryan’ın en lezzetli kısmıdır.
Büryan, geleneksel bir Türk yemeği olarak bilinir. Bazı yörelerde keş kebabı veya tirit olarak da adlandırılır. Büryan yapılırken etin suyunu atmadan yavaş yavaş pişirilir ve lezzeti özel baharatlarla artırılır. Bu nedenle, pişirme işlemi uzun sürer ve özenle yapılması gerekir.
Büryan, özellikle düğün, nişan gibi özel günlerde tercih edilen bir yemektir. Gaziantep, Adana gibi şehirlerde Büryan fırınları bulunur ve özellikle turistler tarafından da tercih edilir.
Büryanın Yapımı
Büryanın yapıldığı en önemli malzemelerden biri, doğru et seçimidir. İyi bir büryan yapmak için kullanılacak et; en fazla 1 yaşında, dişi, besili, kuzu eti olmalıdır. Büryan yapımında kullanılacak diğer malzemeler arasında kemiksiz kuyruk, tuz, karabiber ve sumak bulunur.
Büryanın yapım süreci oldukça uzun ve zahmetli bir süreçtir. Büyük boy bir kapta et, kemiksiz kuyruk, tuz ve sumak dışındaki baharatlar kullanılarak iyice ovulur. Daha sonra etler bir gün boyunca marine edilir. Marine süresi sona erdiğinde, kemiksiz kuyruklar etlerin üstüne yerleştirilir ve tüm malzemeler kapaklı bir fırın tepsisine aktarılır.
Büryan yapımında kullanılan fırında, odun ateşi yakılır ve malzemeler fırın tepsisindeki deliklerden sarkacak şekilde asılır. Genellikle pişirme süresi 8-10 saat arasında değişmektedir. Büryanın tam olarak piştiğinin anlaşılması için Malatya’da kullanılan bir su testi de yapılmaktadır. Büryan pişirildikten sonra fırından alınır ve servis edilmeye hazır hale getirilir.
Büryanın yapımı oldukça özel bir süreçtir ve uzman eller tarafından yapılması önerilir. Ancak, evde de yapılabilecek bir yöntemle büryan hazırlamak mümkündür. Yapılacak olan büryan, bir gün önceden marine edildikten sonra çelik bir kapta veya büyük boy bir fırın tepsisinde, kısık ateşte 6-7 saat pişirilebilir. Bu pişirme süresi de yavaş yavaş suyunu salan etlerin daha lezzetli olmasını sağlayacaktır.
Büryanın Malzemeleri
Büryanın yapımında kullanılan malzemeler oldukça önemlidir. Kaliteli malzemeler, lezzetli bir sonuç elde etmek için gereklidir. İşte büryan yapmak için gerekli malzemeler:
- Kuzu eti
- Tuz
- Sarımsak
- Nane
- Kırmızı pul biber
- Kimyon
- Sıvı yağ
- Taze soğan
- Sumak
- İsteğe bağlı olarak baharatlar
Büryanın yapımında kullanılan kuzu eti, kemiksiz olmalı ve kaliteli bir kasaptan temin edilmelidir. Daha sonra, etin tuzu atılmalı ve bir müddet bekletilmelidir. Sarımsak ve diğer baharatlar, ete eklenerek bir güzel karıştırılmalıdır. Hazır olan büryan, sacda pişirilmelidir. Büryan piştikten sonra, üzerine taze soğan ve sumak serpilerek servis edilir.
Büryanın Pişirilmesi
Büryanın pişirilmesi oldukça önemlidir. İyi bir büryan, doğru pişirme yöntemi ile hazırlanmalıdır. Büryan, dana veya kuzu eti gibi kaliteli bir etle hazırlanır.
Büryanın yapımında kullanılan et, özel bir oda sıcaklığına getirilmelidir. Daha sonra et, büyük parçalara ayrılmalı ve özel bir lezzet elde etmek için çift katmanlı kâğıtta sarılmalıdır.
Et, sacda, közde veya fırında pişirilebilir. Fakat sacda veya közde pişirme yöntemi, doğru bir hazırlık ve pişirme teknikleri gerektirir. Pişirme süresi, etin inceliği ve türüne göre değişebilir. Kuzu eti ile yapılan büryan, yaklaşık üç saatte pişirilirken dana eti işlemi ise daha uzun sürebilir.
Et pişirme işlemi sırasında, etin yumuşaması için zaman zaman çevrilmesi gerekebilir. Ayrıca, etin kendi suyunu salması için dinlendirilmesi de önemlidir. Et ile birlikte sarımsak, soğan ve biber gibi baharatlar da kullanılabilir. Bu sayede, etin lezzeti daha da artar ve misafirlerinize unutulmaz bir yemek sunarsınız.
Büryanın Sunumu
Büryanın sunumu da oldukça önemlidir. Büryan, genellikle bazlama ekmeği ile servis edilir. Bazlama ekmeğinin sıcaklığı ve tazeliği, Büryan’a lezzet katar. Ayrıca közlenmiş yeşil biber, domates ve salatalık gibi sebzeler de Büryan’ın yanında servis edilebilir.
Büryan, genellikle sac tepsilerinde servis edilir. Sac tepsileri, Büryan’ın sıcaklığını muhafaza etmek için idealdir. Büryan, servis edilmeden önce, üzerine tereyağı gezdirilebilir. Tereyağı, Büryan’a ekstra bir lezzet katar.
Büryanın Yanına Yakışan Yemekler
Büryanın yanına hangi yemeklerin yenmesi gerektiği, yapacağınız yemeğin içeriğine ve damak tadınıza göre değişebilir. Büryanın yanına yakışan yemeklerin başında, et yemekleri gelir. Özellikle kırmızı et ürünleri, lezzetli bir seçim olacaktır. Mantar, patates ve sebzeler de tadını zenginleştirmek için ekleyebileceğiniz malzemeler arasındadır.
Büryanın yanında sunabileceğiniz meze ve salata çeşitleri de oldukça geniş bir yelpazeye sahiptir. Mercimek köftesi, acılı ezme, haydari, cacık, roka, turp otu salatası, kısır, semizotu salatası gibi sevilen lezzetler arasından seçim yapabilirsiniz. Bu meze ve salata çeşitlerinin yanında, ekmek tercihinizi tam buğday veya çavdar ekmeği şeklinde yaparsanız, daha sağlıklı bir seçim yapmış olursunuz.
Büryanın yanında tatlı olarak sütlü tatlılar tercih edebilirsiniz. Sütlaç, muhallebi, Trileçe gibi tatlı seçenekleri, büryanın kalorisi ve ağırlığını dengeleyici bir etki yapacaktır. Ayrıca, dondurma da eşlik edebilecek tatlı çeşitlerinden biridir.
Et Yemekleri
Büryanın yanında tüketilebilecek et yemekleri arasında en popüler seçenekler arasında ciğer, kuzu şiş, kuzu pirzola, dana kaburga, kuzu kaburga, dana biftek ve dana rosto gibi seçenekler bulunuyor. Tercih edilen et yemeği, kişinin damak tadına ve tercihine göre değişebilir. Özellikle Konya mutfağına ait yemekler büryanın yanında tercih edilebilir. Özellikle Konya’ya ait etli ekmek ve özellikle Konya’ya özgü olan oklava çöreği, büryanın yanında tüketildiğinde lezzetli bir uyum yaratabilir.
Ayrıca, büryanın yanına sadece kırmızı et değil, tavuk ve hindi yemeği de tercih edilebilir. Örneğin; tavuk şiş, tavuk kanat, hindi külbastı, hindili pilav veya hindi fümeli lahana sarması, büryanın yanında lezzetli bir alternatif olabilir.
Büryanın yanında tercih edilecek et yemeği, kişinin damak tatına ve tercihine göre değişebilir. Böylece lezzetli bir uyum sağlanabilir.
Meze ve Salata Çeşitleri
Büryanın yanında tercih edebileceğiniz meze ve salata çeşitleri oldukça geniştir. Özellikle, baharatlı ve acılı lezzetler buharlaşmış etin yanında çok güzel uyum sağlar ve damak zevkinizi tamamlar. İster klasik Türk mezelerini tercih edin, ister daha farklı lezzetler deneyin, burada size birkaç öneri sunacağız.
- Beyaz Peynir: Kendine has tadı ve kıvamıyla beyaz peynir, etin yanında tuzlu bir lezzet verecektir.
- Biberli Yoğurt: Yoğurdun içine kırmızı biber serpiştirerek hazırlanan bu lezzetli mezeyi deneyebilirsiniz.
- Cevizli Piyaz: Kuru soğan, maydanoz, ceviz ve nar ekşisi ile hazırlanan piyaz, ete çok yakışan bir salata çeşididir.
- Köpoğlu: Patlıcan, domates, soğan ve biberin harika uyumu olan köpoğlu, büryanın yanında lezzetli bir seçenek olabilir.
Daha farklı lezzetler denemek isterseniz, acılı soslar, közlenmiş patlıcan, tulum peyniri gibi seçenekleri de tercih edebilirsiniz. Ama çok baharatlı bir seçim yapmamaya dikkat edin, çünkü etin lezzetini bastırabilir. Ayrıca, yapacağınız tercihlerin lezzetlerini dengelemesine de dikkat edin. Baharatlı bir meze ya da salata seçtiyseniz, yanında daha hafif tatları olan bir yemek ya da tatlı tercih edebilirsiniz.
Tatlılar
Büryanın yanına tatlı olarak tercih edilebilecek birçok seçenek bulunmaktadır. Tatlı seçimi, Büryan’ın lezzetini tamamlamak adına oldukça önemlidir. Büryan ile birlikte sunulacak tatlılar için aşağıdaki önerilerimizi dikkate alabilirsiniz:
- Fıstıklı Baklava: Antep fıstığı ile zenginleştirilmiş baklava, Büryanın yoğun tadını dengeleyecektir.
- Künefe: İçi peynirli ve şerbetli bir tatlı olan künefe, Büryanın yanında çok iyi gidecektir.
- Revani: Hem hafif hem de lezzetli bir tatlıdır. Büryanın yanında yer alması uygun olacaktır.
Bununla birlikte, tercihinizi Büryanın sunulduğu bölgede popüler olan tatlılardan yana kullanabilirsiniz. Böylece hem bölgenin lezzetleriyle tanışmış olursunuz hem de Büryanızı tamamlayacak enfes bir tatlı deneyimi yaşarsınız.
